عثمان هدایت؛ حمید مرادی؛ مصطفی گرجی
چکیده
رمان کُردی از نخستین دورهی شکلگیریاش، همبستهی تحولات و منازعات سیاسی، اجتماعی بوده است. رمان به سبب ظرفیت و توانشهای ادبیاش و بیان دیدگاههای متکثر و متعدد، مورد توجه نویسندگان کُرد قرار گرفته ...
بیشتر
رمان کُردی از نخستین دورهی شکلگیریاش، همبستهی تحولات و منازعات سیاسی، اجتماعی بوده است. رمان به سبب ظرفیت و توانشهای ادبیاش و بیان دیدگاههای متکثر و متعدد، مورد توجه نویسندگان کُرد قرار گرفته است. یکی از اقسام رمان، رمان سیاسی است که با مؤلفههایی خاص از سایر جریانهای داستانی معاصر بهنوعی متمایز بوده است. این تمایز در ادبیات کُردی به نسبت سایر اقسام داستانهای اجتماعی، دینی، فمینیستی و ...به دلیل ویژگی و ماهیت منحصربهفرد و پیوندهای نزدیک به جامعه و وقایع سیاسی و اجتماعی محرزتر بوده است. از میان مجموعه روشهای تحلیل رمان، روش تحلیل گفتمان انتقادی سنخیت بیشتری با ماهیت این نوع رمان دارد. یکی از روشهای بررسی این نوع خاص از تحلیل رمان و مؤثرترین رویکرد آن، رویکرد فرکلاف است که در بررسی متن به بافت موقعیتی و سیاسی آن توجه ویژه دارد و آن را در سه سطح توصیف، تبین و تفسیر بررسی میکند. رمان آخرین انار دنیا یکی از رمانهای سیاسی کُردی است که به بازخوانشی رویدادها قیام کُرد بر ضد حکومت بعث عراق و روی کار آمدن دولت نیمه مستقل کُردی با پرچمداری احزاب سیاسی آن منطقه است. تحلیل گزارههای متن در سطح تبین، نشان میدهد که رویدادهای سیاسی دوره و فضای پرالتهاب سالهای 1975، جنگهای داخلی بین احزاب کُرد و دوران پر آشوب بعد از آن، همواره سبب شکست، ناامیدی و فرودستتر شدن مردم شده است. تحلیل انتقادی این رمان بر پایهیدرونمایهی خودِ رمان، نقد خشونت، سیاست و قدرت است، که حول تم بنیادین استبدادستیزی و سیاستستیزی میچرخد.
