ابراهیم ظاهری عبده وند؛ جهانگیر صفری
چکیده
هدف در این پژوهش آن است تا با بررسی سیر قهقرایی شخصیتهای سلم، تور (سیر قهقرایی اخلاقی) و رستم (سیر قهقرایی در زمینۀ قدرت و اقتدار) بر مبنای روش اسنادی، به این پرسشها پاسخ داده شود که آیا شخصیتها مورد ...
بیشتر
هدف در این پژوهش آن است تا با بررسی سیر قهقرایی شخصیتهای سلم، تور (سیر قهقرایی اخلاقی) و رستم (سیر قهقرایی در زمینۀ قدرت و اقتدار) بر مبنای روش اسنادی، به این پرسشها پاسخ داده شود که آیا شخصیتها مورد بررسی تا مرز نهایی تجربۀ بشر (امر منفی در منفی) پیش میروند یا خیر؟ آیا این سیر قهقرایی بر تحقق شخصیت اثر می-گذارد و در صورت اثرگذاری، این امر به چه شکلی است؟ نتایج پژوهش، نشاندهندۀ این است که سلم و تور به سبب قرارگرفتن در مقابل نیروی مخالف آز، در سیر قهقرایی خود، به ترتیب از نقطۀ عدالت به تبعیض، بیعدالتی و استبداد میرسند که به سبب تسلیم شدن در برابر نیروی مخالف، سیر قهقراییشان منفی است. در مقابل رستم که به سبب نیروهای مخالف نیرومندی مانند کاوس، سهراب و مرگ، از اقتدار به محدود شدن قدرت، شکست و سرانجام به نقطۀ عجز میسد، به سبب ایستادگی در مقابل نیروهای مخالف، سیر قهقراییاش مثبت است. بررسی سیر قهقرایی این شخصیتها، نشاندهندۀ این است که در شاهنامه، شخصیتها به تجربۀ نهایی بشر دست مییابند و این امر، بر عمق یافتن آنان میافزاید.
