تبیینِ نقش محتوایِ فتوت نامه ها درتعالیِ ساحت اخلاقی هنر ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکده هنر دانشگاه نیشابور

2 کارشناس ارشد معماری اسلامی، دانشکده هنر و معماری اسلامی، دانشگاه بین المللی امام رضا ع، مشهد، ایران

چکیده

فتوت، آیینی در ایران باستان بود که پس از امتزاج با آموزه های اسلامی، معانی ژرف تری یافت. فتوت نامه ها- همچون اسنادی میان رشته ای- روش های آمیختن هنر را با اخلاق به هنرآموزان -با بلاغتی خاص- می آموخت.این پژوهش با هدف تبیین کارکرد فتوت نامه ها دراعتلای اخلاق حرفه ای در هنر ایران انجام شده است. بدین منظور، با روش کیفی، و با استفاده از برداشت میان رشته ای از متن فتوت نامه ها، اشتراک محتوا و روش آنها را با سنت معنوی هنرایرانی بررسی تطبیقی کرده است. ضرورت باز نگری در مفاهیم فتوت نامه ها، روشن می سازد که با روشمندی امکان استفاده ترویجی از محتوی آنها در هنر معاصروجود دارد. یکی از مهمترین نتایج چنین امری، حفظ سویه و ریشه های فرهنگ و تمدن اصیل ایرانی- اسلامیِ مندرج در فتوت نامه ها در سطح عموم، و ارتقاء جایگاه هنر و هنرمندان از طریق تأسی به هویت و اخلاق حرفه ای است. افزون بروجوه محتوای اخلاقی فتوت نامه ها می توان به غنای ادبی بلاغی آنان هم اشاره کرد که این خود در تثبیت وتحکیم مضامین آنها بسی قابل توجه بوده است؛ ونماد پیوند راهبردی هنرایران و ادبیات فارسی به منزله کلید ورود به گنجینه های هنر این سرزمین است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Explaining the role of Fotovvatnameh in the transcendence of the moral field of Iranian art

نویسندگان [English]

  • alireza bavandian 1
  • Hadi Farhangdoust 2

1 assistant profesor

2 Master of Islamic Architecture, Faculty of Islamic Art and Architecture, Imam Reza International University, Mashhad, Iran

چکیده [English]

Magnanimity was a ritual in ancient Iran that found deeper meanings after mixing with Islamic teachings. Photo letters - as interdisciplinary documents - taught the methods of combining art with ethics to art students - with a special rhetoric - This study aims to explain the function of photo letters in promoting professional ethics in Iranian art. For this purpose, with a qualitative method, and using an interdisciplinary interpretation of the text of the photo letters, the sharing of content and their method with the spiritual tradition of Iranian art has been comparatively studied. The need to reconsider the concepts of photo letters makes it clear that there is a way to promote their content in contemporary art. One of the most important results of this is to preserve the roots and roots of the original Iranian-Islamic culture and civilization contained in the photo letters at the public level, and to promote the status of art and artists through the establishment of professional identity and ethics. In addition to the moral content of the photo letters, we can also point to their rhetorical literary richness, which has been very significant in consolidating and consolidating their themes; The symbol of the strategic link between Iranian art and Persian literature is the key to entering the treasures of art in this land.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Art
  • Persian literature
  • traditionalism
  • photo letter
  • ethics
  • فهرست منابع و مآخذ
  • کتاب­ها
  • ابراهیمی، نادر. (1378). «چیستی و فلسفه هنر»، چیستی هنر، به کوشش عباس نبوی، تهران، مرکز پژوهش های نهاد-قطران صص 5-22.
  • ابن المعمار البغدادی الحنبلی، ابوعبدالله محمدبن ابی المکارم. (1958). کتاب الفتوه، بغداد، مکتبه المثنی.
  • اسفندیاری، امید(1378)،«معرفت شناسی هنر، چیستی هنر»، به کوشش عباس نبوی، تهران: مرکز پژوهش­های نهاد-قطران صص 48- 69.
  • افشاری، مهران و مداینی، مهدی. (1381). چهارده رساله در باب فتوت و اصناف، چاپ سوم، تهران: نشر چشمه.
  • پازوکی، شهرام. (1384). «حکمت هنر و زیبایی در اسلام»، تهران: فرهنگستان هنر.
  • تقوی، رضا. (1385). تأملات فرهنگی، تهران، انتشارات نخیل.
  • جعفری، محمدتقی. (1381). زیبایی و هنر از دیدگاه اسلام، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار علامه جعفری.
  • ح‍اف‍ظ، ش‍م‍س‌ال‍دی‍ن‌ م‍ح‍م‍د. (1370). دی‍وان‌ خ‍واج‍ه‌ ش‍م‍س‌ال‍دی‍ن‌ م‍ح‍م‍دح‍اف‍ظ ش‍ی‍رازی‌، تهران: انتشارات طلوع.
  • سلمی، ابوعبدالرحمن. (1369). مجموعه آثار ، ج۲، ص۲۲۵ـ ۲۲۸، به کوشش نصرالله پورجوادی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
  • سهروردی، شهاب­الدین. (1370). فتوت­نامه، تهران:  چاپ مرتضی صراف.
  • شفیعی­کدکنی، محمدرضا. (1386). قلندریه در تاریخ، تهران: انتشارات سخن.
  • صراف، مرتضی. (1352). رسائل جوانمردان، مشتمل بر هفت فتوت­نامه، با مقدمه و خلاصه فرانسوی از هانری کربن، تهران: قسمت ایران­شناسی انستیتوی فرانسوی پژوهش­های علمی در ایران.
  • فرامرز قراملکی، احد. (1385). اخلاق حرفه ای، تهران: نشر مجنون.
  • ق‍ش‍ی‍ری‌، ع‍ب‍دال‍ک‍ری‍م‌ب‍ن‌ ه‍وازن. ‌(1396). رساله قشیریه، مترجم ابوعلی‌بن‌احمد العثمانی؛ تصحیح سیده‌مریم روضاتیان، تهران: نشر سخن.
  • گنون، رنه. (1365). سیطره کمیت و علائم آخرالزمان، علی­محمد کاردان، تهران: مرکز ایرانی مطالعه فرهنگ­ها.
  • کربن، هانری. (1363). آیین جوانمردی، ترجمۀ احسان نراقی، چاپ دوم، تهران: انتشارات سخن.
  • ـــــــــــــ (1377). مقدمه برکتاب اصفهان تصویر بهشت؛ تألیف هانری استیرلن، ترجمۀ جمشید ارجمند، تهران: نشر فرزان­ روز.
  • کروچه، بندتو. (1393). کلیات زیبایی شناسی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
  • محمدی ملایری، احمد. (1376). آیین نگارش و سخنوری، تهران: انتشارات زرین.
  • منور، محمد. (1389). اسرارالتوحید فی مقامات‌الشیخ ابی‌سعید، تهران: دنیای کتاب.
  • معتمدی، احمدرضا. (1368). مبانی هنر موعود، تهران: انتشارات برگ
  • موسوی، سید رضی. (1390). درآمدی بر روش­شناسی هنر اسلامی، تهران: انتشارات ادیان با همکاری مدرسه اسلامی هنر.
  • بهار، مهرداد. (1376). سابقه جوانمردی در ایران باستان، برگرفته از هانری کربن، آیین جوانمردی.
  • راوندی، مرتضی. (1347). تاریخ اجتماعی ایران، تهران: انتشارات امیرکبیر.
  • ریاض، محمد. (1382). فتوت نامه: تاریخ، آیین، آداب و رسوم، به انضمام رساله فتوتیه میر سید علی همدانی، به اهتمام عبدالکریم جربزه­دار، چاپ سوم، تهران: انتشارات اساطیر.
  • عبدالرزاق کاشانی، کمال­الدین. (1369). تحفه­الاخوان فی خصائص الفتیان، با مقدمه و تصحیح سید محمد دامادی، چاپ اول، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
  • واعظ کاشفی سبزواری، حسین. (1350). فتوت­نامه سلطانی، به اهتمام محمدجعفر محجوب، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
  • ناصری. (1944). فتوت نامه مولانا ناصری، تصحیح فرانتس تشنر، لایپزینگ.
  • مقاله­ها
  • اعوانی، غلامرضا. (1380).« اشارت»، نشریه همایش بین­المللی معنای زیبایی، شمارة 2، تهران: فرهنگستان هنر.
  • امام جمعه، سید مهدی. (1390). «رویکرد حکمت متعالیه به هنر اسلامی»، جستارهایی در چیستی هنر اسلامی (مجموعه مقالات و درس­گفتارها)، به اهتمام هادی ربیعی، تهران: فرهنگستان هنر.
  • بلخاری، حسن. (1390). «رویکرد اخوان الصفا به هنر اسلامی»، جستارهایی در چیستی هنر اسلامی (مجموعه مقالات و درس­گفتارها)، به اهتمام هادی ربیعی، تهران: فرهنگستان هنر.
  • بینای مطلق، سعید؛ ایزدی دهکردی، سیده مریم. (1397). «عرفان اسلامی و آداب معنوی آموزش هنر (باتأکید بر فتوت­نامه­ها)»، پژوهش­نامه مذاهب اسلامی، سال پنجم، شماره دهم، پاییز و زمستان 1397 صص117-139.
  • ــــــــــــــ (1386). «معنای صنعت در حکمت اسلامی، شرح و تحلیل رساله صناعیه میرفندرسکی»، مجله علمی پژوهشی خردنامه صدرا، شماره 48 صص 95-106.
  • پورجوادی، نصرالله. (1365). «عالم خیال از نظر احمد غزالی»، مجله فرهنگ و پژوهش، آبان 1365 شماره 8.
  • خزایی، محمد. (1391). «رابطه هنر و الهیات»، کتاب ماه هنر، اردیبهشت 1391 - شماره 164.
  • دامادی، محمد. (1373). الادب و المروه از صالح­بن جناح و مروان­بن جناح ، با تحقیق در فراز و فرود فتوت و جوانمردی، تصحیح و ترجمه محمد دامادی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
  • سلمی، ابوعبد الرحمن. (1385). جوانمردی و جوانمردان (کتاب الفتوه)، ترجمۀ قاسم انصاری، قزوین: انتشارات حدیث امروز.
  • فیزابی، بهمن. (1387). «آموزش در هنرهای سنتی ایران؛ بررسی سنت های آموزشی هنروری در فتوت­نامه­ها»، ماهنامه آیینه خیال (11)، 128-131
  • فیزابی، بهمن. (1387). «آموزش در هنرهای سنتی ایران؛ بررسی سنت های آموزشی هنروری در فتوت­نامه­ها»، ماهنامه آیینه خیال (11)، 128-131
  • موسوی گیلانی، سید رضی. (1398). «­راهکارهای نظری و عملی برای سلوک معنوی هنرمند در منشور فتوت­نامه»، مطالعات هنر و رسانه، سال اول، شمارۀ اول، بهار و تابستان 1398.
دوره 1، شماره 1 - شماره پیاپی 1
دوفصلنامه ( شماره بهار و تابستان 1401)
فروردین 1401
صفحه 117-145
  • تاریخ دریافت: 29 آذر 1399
  • تاریخ بازنگری: 11 بهمن 1399
  • تاریخ پذیرش: 08 خرداد 1400