پژوهش‌های میان رشته‌ای زبان و ادبیات فارسی

درآمدی بر رابطة ادبیات و سیاست در پرتو مطالعات میان‌رشته‌ای

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه رازی

2 دانشجوی پسادکتری

چکیده

پیوند میان دو دانش ادبیات و سیاست با وجود تفاوت‌های فراوان در ماهیّت، زبان، نگرش، قلمرو، روش و هدف، پیوندی ریشه‌دار و کهن به شمار می‌آید که از زوایای گوناگون قابلیّت پژوهش و بررسی را داراست؛ اما در این نوشتار، مقصود از پیوند و تعامل میان سیاست و ادبیات؛ ادبیات در مقام و بدیل سیاست یا سیاست در مقام و جایگزین ادبیات نیست، بلکه مسأله چگونگی گفتمان جهان ادبیات و سیاست است؛ در حقیقت، مراد از این ارتباط؛ همان شیوه و سبکی است که ادبیات با گزینش آن به طرح مباحث سیاسی می‌پردازد که از چنین ادبیاتی به «ادبیات سیاسی» تعبیر می‌شود. افزون بر این، بررسی تأثیرگذاری و تأثیرپذیری متقابل جریان‌ها و رویکردهای سیاسی در مواجهة با نقد ادبی و ادبیات تطبیقی، از دیگر محورهای این جستار است.
در این مقالة نظری و میان‌رشته‌ای با بهره‌گیری از روش توصیفی- تحلیلی ضمن اشاره به تفاوت‌های ساختاری دو جهان ادبیات و سیاست، به بررسی و تحلیل چگونگی داد و ستد و خویشاوندی آن‌دو در سه حوزة ادبیات سیاسی، ادبیات تطبیقی و نقد ادبی پرداخته می‌شود.

کلمات کلیدی: مطالعات میان‌رشته‌ای، ادبیات سیاسی، ادبیات تطبیقی، نقد ادبی، علم سیاست.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An introduction to the relationship between literature and politics with an interdisciplinary studies approach

نویسندگان [English]

  • touraj zinivand 1
  • rojin naderi 2

1 razi

2 razi

چکیده [English]

The connection between the science of literature and the science of politics is an old-fashioned connection; Despite the many differences in nature, language, attitude, territory, method and purpose. It has the ability to research and study from different angles; But in this article, the purpose of the relationship between politics and literature is not "Literature as an alternative to politics or politics as an alternative to literature". Rather, the question is: what is the reflection and presence of politics in the field of literature? In fact, the purpose of this connection; is the same style in which literature deals with political discourse by selecting it, which is interpreted as "political literature." In addition, another focus of this study is the impact and interaction of political currents and approaches in the face of literary criticism and comparative literature. This theoretical and interdisciplinary article examines and analyzes how trade and their kinship are divided into three domains: political literature, comparative literature, and literary criticism while pointing to the structural differences between the two worlds of literature and politics with approach and method. Descriptive-analytical.
Keywords: Interdisciplinary Studies, Political Literature, Comparative Literature, Literary Criticism, Political Science.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Interdisciplinary Studies
  • Political Literature
  • Comparative Literature
  • Literary Criticism
  • Political Science
منابع
کتاب‌ها
- اسکیلئوس، اوله مارتین (1394). درآمدی بر فلسفه و ادبیات. مترجم: محمد نبوی. تهران: آگه.
- ایگلتون، تری (1368). پیش درآمدی بر نظریّة ادبی. ترجمة عباس مخبر. تهران: مرکز.
- بوردیو، پییر (۱۳۸۰). نظریّة کنش. مترجم: م. مردیها. تهران: نقش و نگار.
- پراور، زیگبرت سالمون (1393). درآمدی بر مطالعات ادبی تطبیقی. ترجمة علیرضا انوشیروانی و مصطفی حسینی. تهران: سمت.
- جی گریس، ویلیام (1381). ادبیات و بازتاب آن. مترجم: بهروز غرب‌دفتری. تهران: فروزش.
- کاظمی، علی اصغر (1376). اخلاق و سیاست: اندیشة سیاسی در عرصة عمل. تهران: قومس.
- گاندی، لیلا (1388). پسااستعمارگرایی. مترجم: مریم عالم‌زاده و همایون کاکاسلطانی. چاپ دوم. تهران: پژوهشکدة مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت عتف.
- مالوری، فیلیپ (1381). ادبیات و حقوق. مترجم: مرتضی کلانتریان. چاپ اوّل. تهران: آگه.
- المناصره، عزّالدین (2005). النقد الثقافی المقارن؛ منظور جدلی تفکیکی. الطبعة الاوّلی، عمان- اردن: دارمجدلاوی.
- مطلب‌زاده، ناصر (1396). رویکردهای سیاسی در نقد ادبی. تهران: تیسا.
- ولک، رنه و آوستن وارن (1390). نظریّة ادبیات. مترجم: ضیا موحد و پرویز مهاجر. چاپ سوم. تهران: نیلوفر.
- یوست، فرانسوا (1398). درآمدی بر ادبیات‌تطبیقی. ترجمة علیرضا انوشیروانی، لاله آتشی و رقیه بهادری. تهران: سمت.
مقالات
- انوشیروانی، علیرضا (1389). «ضرورت ادبیات‌تطبیقی در ایران». ویژه‌نامة ادبیات‌تطبیقی، فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی. 1/1. پیاپی 1. صص: 6- 38.
- زینی‌وند، تورج (1392). «ادبیّات‌تطبیقی و مقولة فرهنگ». کاوشنامة ادبیّات‌تطبیقی. دانشکدة ادبیّات و علوم انسانی. دانشگاه رازی. سال سوم. شمارة 12. صص: 1- 16.
- ـــــــــــــــــــ (1393). «آن سوی ماهیت ادبیات‌تطبیقی از دیدگاه ناقدان عرب». دو فصلنامة علمی-پژوهشی پژوهش‌های ادبیّات‌تطبیقی. دورة 2، شمارة 2. صص: 1- 26
- ـــــــــــــــــــ (1394). «معرّفی و تحلیل دیدگاه‌های نقدی ادوارد سعید بر چالش‌های بنیادین ادبیّات‌تطبیقی». دو فصلنامة علمی-پژوهشی پژوهش‌های ادبیّات‌تطبیقی. دورة دوم، شمارة 2. صص: 47- 70.
- ـــــــــــــــــــ و روژین نادری (1398). «نقد فرهنگی ادبیات‌تطبیقی از دیدگاه عزالدین المناصره». دو فصلنامة علمی- پژوهشی پژوهش‌های ادبیّات‌تطبیقی. دورة 7، شمارة 3. صص: 28- 58.
- عرفانی، فرهاد (1395). «روزنامة ماندگار» (روزنامة صبح افغانستان). یکشنبه 5 جدی.
- غرایاق‌زندی، داود (1381). «رابطة سیاست و ادبیات». سروش اندیشه. سال اول، شمارة 3 و 4. صص: 444-459.
- فتح‌الهی، محمدعلی (1395). «تحلیلی بر نسبت سیاست با عالم خیال». جستارهای سیاسی معاصر، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. سال هفتم، شمارة چهارم. صص: 47-65.
- فکوهی، ناصر (1395). «قابلیت زبان در مهندسی اندیشه‌ها». روزنامة ایران. سال بیست‌ودوم، شمارة 6242. دوشنبه، 31 خرداد، صص: 1-24.
- قادری، حاتم و احمد بستانی (1386). «مقام تخیل در فلسفة سیاسیِ اسلامی-ایرانی: مورد فارابی». پژوهشنامة علوم سیاسی. سال سوم. شمارة اول. صص: 91- 117.
- مهر آیین، مصطفی (1390). «درآمدی بر کتاب اجتماعات گفتمانی». نشریة سره، ارگان رسمی انجمن علمی دانشجویی جامعه شناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، شماره دوم دوره جدید، آذر.
- میرزابابازادة فومشی، بهنام و آدینه خجسته‌پور (1392). «ادبیات‌تطبیقی در روسیه». ادبیّات تطبیقی، فرهنگستان زبان و ادب فارسی. پیاپی 9. صص: 65- 88.
منابع لاتین
ـ Agbo, Joshua (2015). "The politics of theory: What is the basis for comparative literature?" Int. J. English Lit. Vol.6(5), pp. 92- 97
- Fukuyama, Francis (1995). Trust. New York: The free press.
- Hall, S. (2011). "Notes on deconstructing the popular, in Szema, Imre and Timothy Kaposy, eds. Cultural Theory — An Anthology". Oxford: Blackwell, pp. 72–81.
Google Scholar
- Kahnamoupour, Jaleh & Nasrin Khattat. (1397)  La critique littéraire. Tehran: Samt.
- Lucas, J. (1971). Introduction in Literature and Politics in the Nineteenth Century. London: Methuen & Co. Ltd, pp. 1–5.
Google Scholar
- Lucy, N. (1997). Postmodern Literary Theory: An Introduction. Oxford: Blackwell.
Google Scholar
- Mulhern, F. (1981). The Moment of ‘Scrutiny’. London: Verso.
Google Scholar
- Philips D. (2013). Introduction: The Politics of Literature and the Literature of Politics. In: Philips D., Shaw K. (eds) Literary Politics. Palgrave Macmillan, London.
- Strauss, Leo. (1959). What is Political Philosophy and other stadies (Chicago. The University press).
- Struve, G. (1955). Comparative Literature in the Soviet Union, Today and Yesterday. Yearbook of Comparative and General Literature. Indiana: Bloomington Indiana University,p.p: 1-20.
پژوهش‌های میان رشته‌ای زبان و ادبیات فارسی
دوره 2، شماره 1
دوفصلنامه ( شماره بهار و تابستان 1402)
فروردین 1402
صفحه 129-156
  • تاریخ دریافت: 15 آذر 1402
  • تاریخ پذیرش: 07 اسفند 1402