بررسی پیامدهای ناشی از فرار دختران در شاهنامه فردوسی بر مبنای نظریه‌های روانشناسی، و راهکارهای پیشگیری از آنها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد خرم‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، خرم‌آباد، ایران.

2 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد خرم‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، خرم‌آباد، ایران.

چکیده

فرار دختران از خانه، یکی از معضلات اجتماعی است، که از ناسازگاری اعضای خانواده با هم به وجود می آید. چنین معضلی در روزگار فردوسی و یا پیش از او نیز وجود داشته است. در «داستان سیاوش و سودابه» سرگذشت دختری فراری از سرزمین توران نقل شده است. مقالۀ حاضر به شیوۀ کتابخانه ای و رویکرد توصیفی تحلیلی به « بررسی پیآمدهای ناشی از فرار دختران در شاهنامه فردوسی بر مبنای نظریه های روانشناسی و جامعه شناسی و راهکارهای پیشگیری از آن» خواهد پرداخت. نتایج: از دیدگاه فردوسی؛ موقعیت ضعیف اقتصادی و اجتماعی تأثیر چندانی در فرار دختران ندارد و خانواده های سرشناس و متموّل نیز از این پدیده در امان نیستند اما عوامل فرهنگی در جوامع صنعتی نقش بسزایی در بروز این پدیده دارند. از منظر روانشناسی؛ بهانه‌های دختران فراری، شاخص کلی علایم مرضی، به سبب میزان بالای افکار پارانوئیدی آنهاست. «عدم برخورداری از مهارت های مسأله گشایی»، «فقدان عزّت نفس»، «ارزش‌طلبی»، «آرزوی دستیابی به قدرت»، «لذّت‌جویی»، و «جستجو برای یافتن جایگزین خاص» مهمترین متغیّرهای روانی در فرار دختران محسوب می شوند. «آموزش مهارت های مسأله گشایی»، «محبت والدین به دختران»، «وجوب احترام فرزندان به والدین»، «تقویت پیوندهای خویشاوندی» و «تعدیل لذّت جویی» راهکارهای مقابله با فرار دختران به شمار می آیند.
واژگان کلیدی: شاهنامه فردوسی، مادر سیاوش، دختر فراری، افکار پارانوئیدی.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Survey of the consequences of girls running away in Ferdowsi's Shahnameh based on psychological and sociological theories and ways to prevent them

نویسندگان [English]

  • Sayeda Parvin Javadi 1
  • FARSHAD MIRZAIE MOTLAGH 2
  • ali fardad 2

1 Ph.D. student, Department of Persian Language and Literature, Khorramabad Branch, Islamic Azad University, Khorramabad, Iran.

2 Assistant Professor, Department of Persian Language and Literature, Khorramabad Branch, Islamic Azad University, Khorramabad, Iran.

چکیده [English]

.Girls running away from home is one of the social problems, which arises from the incompatibility of family members. Such a problem existed in Ferdowsi's time or before him. In "The Story of Siavash and Sudabah" the story of a girl who ran away from the land of Turan is told. The present article, using a library method and a descriptive-analytical approach, will deal with "investigating the consequences of girls running away in Ferdowsi's Shahnameh based on psychological and sociological theories and ways to prevent it." Results: From Ferdowsi's point of view; The weak economic and social position does not have much effect on the escape of girls, and famous and wealthy families are not safe from this phenomenon, but cultural factors in industrial societies play a significant role in the occurrence of this phenomenon. From the point of view of psychology; The excuses of runaway girls are a general indicator of pathological symptoms, due to their high level of paranoid thoughts. "Lack of problem-solving skills", "lack of self-respect", "value seeking", "desire to achieve power", "pleasure-seeking", and "searching for a specific alternative" are considered the most important psychological variables in the escape of girls. they become "Problem-solving skills training", "parents' love for girls", "children's obligation to respect their parents", "strengthening kinship ties" and "pleasure-seeking adjustment" are solutions to deal with girls running away

کلیدواژه‌ها [English]

  • Shahnameh
  • Siavash's mother
  • runaway girl
  • paranoid thoughts
  • منابع

    • نهج­البلاغه
    • احمدی، ح. (1384). جامعه­شناسی انحرافات. تهران: سمت.
    • ارجانی، فرامرز بن خداداد. (1352). سمک عیار. تصحیح پرویز ناتل‌خانلری. تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
    • آدل‍ر، آ. (1370). روان‌شناسی‌ ف‍ردی‌. ت‍رج‍م‍ۀ‌ ح‍س‍ن‌ زم‍ان‍ی‌ ش‍رف‍ش‍اه‍ی‌. ن‍گ‍ارش‌ م‍ه‍ی‍ن‌ ب‍ه‍رام‍ی‌. تهران: تصویر.‌
    • بهار، م. (1378). پژوهشی در اساطیر ایران (پاره نخست و دویم)، تصحیح کتایون مزداپور، تهران: نشر آگه، چاپ دوازدهم.
    • حسینی­نثار، م؛ فیوضات، ا. (1390). نظریه­های انحرافات اجتماعی. تهران: پژواک.
    • دورکیم، ا. (1387). قواعد روش جامعه­شناختی. ترجمۀ علی­محمد کاردان. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
    • دی، ج. (1395). کتاب کوچک فنگ شویی. ترجمه لیلا هدایت­پور. تهران: نشر مثلث.
    • رضائیان، ع. (1379). مدیریت رفتار سازمانی. تهران: سمت.
    • رفیع‌پور، ف. (1387). آنومی یا آشفتگی اجتماعی. تهران: سروش.
    • کاپلان، ه؛ سادوک، ب. (1394). خلاصه روان‌پزشکی بالینی، ترجمه فرزین رضاعی، تهران: ارجمند.
    • کلینى، م‌‌. (1392). اصول کافی. به تحقیق على‌‌اکبر غفاری و محمد آخوندى. تهران: دارالکتب الإسلامیه.
    • علینقی‌زاده، ا؛ امیرفخرایی، ا. (1388). پدیده دختران فراری ازمنظر روان‌شناسی و جامعه‌شناسی. بندرعباس: دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس.
    • محققیان، ز. (1388). جامعه­شناسی انحرفات. قم: پرتو خورشید.
    • محمودی، ژ؛ حجازی، م. (1397). تحلیل روان‌شناختی اختلال شخصیت دختران فراری. تهران: قانون­یار.
    • فرانکل، و. ( 1402). انسان در جست‌وجوی معنا. ترجمۀ مهین میلانی و نهضت صالحیان. تهران: لیوسا.
    • فردوسی، ا. (1369). شاهنامه. به اهتمام جلال خالقی­مطلق. زیر نظر احسان شاطریار. کالیفرنیا: مزدا.
    • فردوسی، ا. (1354). شاهنامه (نسخه ژول مول). ج 2، ترجمۀ جهانگیر افکاری. تهران: شرکت سهامی کتاب­های جیبی با همکاری مؤسسه انتشارات فرانکلین. چاپ دوم.
    • فردوسی، ا. (1965). شاهنامه (چاپ مسکو)، ج 3، به اهتمام او. اسمیرنوا. تحت نظر ع. نوشین. تهران: انتشارات دانش.
    • فردوسی، ا. (1390). شاهنامه (دستنویس موزه فلورانس)، ج 4. تصحیح عزیزالله جوینی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
    • هومر، و. (1396). ایلیاد و ادیسه. ترجمۀ سعید نفیسی. تهران: انتشارات کارگاه فیلم و گرافیک.
    • ــــ. (1392). سام‌نامه. تصحیح وحید رویانی. تهران: مرکز پژوهشی میراث مکتوب.
    • مقالات
    • آیدنلو، س. (1384). فرضیه­ای در مورد مادر سیاوش. نامه فرهنگستان. دوره 7. شماره 3 (پیاپی 27). 27 –
    • حسین­زاده، ع. (1391). «مهارت مسئله­گشایی و اهمیت آن در زندگی». نشریه معرفت. سال بیست و یکم. شماره 176. 99 –
    • زیبایی­نژاد، م. (1388). «آسیب­شناسی نگاه به زن و خانواده در ایران». مجموعه مقالات آسیب­شناسی خانواده. نشر مرکز امور زنان و خانواده ریاست‌جمهوری.
    • سهراب­زاده، م؛ پناهی، ح؛ حیدریان، ح؛ نور، ز. (1401). «طراحی مدل مفهومی فرار دختران در ایران». مطالعات پلیس زن. بهار و تابستان 1401 - شماره 36. 220 –
    • عباسی­زاده، س؛ رحمانیان، ص؛ نصیرپور، ن. (1395). «دختران فراری، علل و راهکارها»، اولین همایش ملی آینده­پژوهی، علوم انسانی و امنیت اجتماعی، خرم­آباد. https://civilica.com/doc/667708.
    • محمدخانی، ش. (1386). «عوامل روانی اجتماعی مؤثر در فرار دختران از خانه». فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، سال ششم، شماره 6. 147 –
    • مویری، ح؛ ربانی، ع. (1372). «انواع بلوغ زودرس و علل زمینه‌ای آن و لزوم درمان. بیمارستان امام، دوره 60، شماره 2، 130 –
    • نجاران طوسی، ط؛ طالبیان شریف، ج؛ عبدخدائی، م. (1398). «بررسی رابطه سبک­های دلبستگی و سبک­های فرزندپروری با میانجی­گری رفتارهای پرخطر بر کیفیت زندگی دختران فراری». فصلنامه ایده­های نوین روان‌شناسی. شماره 7. 86 – 99.
دوره 2، شماره 2
دو فصلنامه (شماره پاییز و زمستان 1402)
مهر 1402
صفحه 37-55
  • تاریخ دریافت: 17 دی 1402
  • تاریخ بازنگری: 14 اسفند 1402
  • تاریخ پذیرش: 12 خرداد 1403