نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• حامد نوروزی ¹
• وجیهه زمانی بابگهری ²

¹ عضو هیات علمی دانشگاه بیرجند

² دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بیرجند

چکیده

در تاریخ سیاسی معاصر، از زمان مشروطه، بحث حضور زنان در جامعه، ملموس‌تر مطرح گردید و شاعران بسیاری، اعم از زن و مرد، به طرح مباحث گوناگون سیاسی، از جمله مشارکت زنان، گرایش پیدا کردند. پژوهشگران از دیرباز، دیدگاه‌های مردان و نگرش‌های سنّتی و مردسالارانۀ حاکم بر جامعه را به‌عنوان دلیل اصلی عدم مشارکت سیاسی زنان مطرح کرده‌اند. بررسی طرحواره‌های ذهنی، می‌تواند به درک و فهم افراد هر جامعه دربارۀ خود یا دیگران، کمک شایانی کند. با بررسی دقیق این نوع طرحواره‌های ذهنی می‌توان بهتر به دلایل کم‌رنگ بودن حضور زنان در عرصه‌های سیاسی پی برد و چاره جویی کرد. پژوهش حاضر، اشعار سیاسی شاعران زن و مرد را از زمان مشروطه تا پایان سلطنت محمّدرضا پهلوی مورد ارزیابی قرار داده و طرحواره‌های ذهنی آنان را دربارۀ مشارکت سیاسی زنان بررسی کرده است. داده‌های این پژوهشِ توصیفی- تحلیلی، به‌روش تحلیل مضمون واکاوی شده و طرحواره‌های ذهنی شخصی شاعران مرد (فعّال بودن و منفعل بودن زنان) و طرحواره‌های ذهنی خویشتن شاعران زن (از منظر دیگری و از منظر خود)، بررسی و طرحواره‌های متضاد و مشابه شناسایی شدند. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد، بیشتر شاعران مرد، به مشارکت زنان، ازجمله در امور سیاسی کشور، توجّه داشته و همواره مشوّق زنان برای حضور فعّال در ادارۀ امور کشور بوده‌اند؛ اما شاعران زن، ضمن تأکید بر انواع قابلیّت‌های اجتماعی و سیاسی زنان، جنس زن را از دید مردان، ناتوان و بی ارزش، پنداشته و خطاب می‌کنند. به نظر می‌رسد، دلیل کم‌رنگ بودن مشارکت سیاسی زنان را می‌توان در عامل طرحواره های ذهنی جست‌وجو کرد.

عنوان مقاله [English]

Examining contemporary political poems about women's political participation Emphasizing the theory of mental schemas (1285-1357 AH)

نویسندگان [English]

• Hamed Nowrouzi ¹
• Vajiheh Zamani Babgohari ²

¹ faculty member of university of birjand

² PhD student in Persian language and literature, Faculty of Literature and Humanities, Birjand University

چکیده [English]

In contemporary political history, since the time of the constitution, the issue of women's presence in the society has become more concrete, and many poets, both men and women, have tended to discuss various political issues, including women's participation. Investigating mental schemas can help the people of any society to understand about themselves or others. By carefully examining these types of mental schemas, it is possible to better understand the reasons for the low presence of women in political arenas and find solutions. The present research has evaluated the political poems of male and female poets from the constitutional period until the end of Mohammadreza Pahlavi's reign and examined their mental schemas about women's political participation. The data of this descriptive-analytical research were analyzed by thematic analysis and the personal mental schemas of male poets (activeness and passiveness of women) and the mental schemas of female poets (from another perspective and from their own perspective). Investigation and conflicting and similar schemes were identified. The findings of the research show that most male poets have paid attention to the participation of women, including in the country's political affairs, and have always encouraged women to actively participate in the administration of the country's affairs. But female poets, while emphasizing the various social and political abilities of women, think and address women as weak and worthless from the eyes of men. It seems that the reason for the lack of political participation of women can be found in this factor.