نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• لیلا ابراهیم خانی ¹
• رضا چهرقانی ²
• مهدی فیاض ³

¹ دانشجوی دکتری ادبیات عرفانی، دانشگاه بین المللی امام خمینی

² دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی، قزوین، ایران

³ استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بین المللی امام خمینی

چکیده

نظریه ارتباطی کارل هاولند که به دلیل کارکرد آن در هدایت افکار عمومی واجد اهمیتی ویژه در علوم ارتباطات و روانشناسی اجتماعی است برای تحلیل فرایند پذیرش پیام و تغییر نگرش مخاطب استفاده می‌شود. این نظریه را که بر مبنای چهار عنصر فرستنده، گیرنده، پیام و زمینةپیام شکل‌گرفته است. تغییر‌ نگرش شخصیت عنصری کلیدی در ادبیات‌داستانی است که به پویایی شخصیت‌ها، پیچیدگی داستان و ارائة الگوهای جذاب کمک‌می‌کند. پژوهش حاضر با استفاده از رویکرد هاولند و روش توصیفی_تحلیلی، فرایند تغییر نگرش در شخصیت‌های دو داستان طوطی و بازرگان و طوطی و بقال از مثنوی مولوی را در سه مرحلة تحریک، ادراک و پذیرش پیام بررسی‌می‌کند. در حکایت نخست نتایج نشان‌دهندة آن است که طوطی و سپس بازرگان تحت تأثیر پیام‌های چندبعدی داستان؛ مانند پذیرش موت اختیاری برای رهایی از اسارت تن و دوری از کبر و... به اقناع و تغییر نگرش می‌رسند. راهبرد ارتباطی و اقناعی مولانا در داستان مرد بقال و طوطی نیز موجب تغییر نگرش طوطی و به تبع آن مخاطب در خصوص شتابزدگی در قیاس و قضاوت می‌شود. پیامد یادداری نگرش جدید، طبق نظریة هاولند، تغییر و اصلاح رفتار مخاطب و تعمیم آن در جامعه خواهدبود.

کلیدواژه‌ها

• مثنوی معنوی
• نظریة کارل هاولند
• نظریه تغییر نگرش
• طوطی و بازرگان
• مرد بقال و طوطی

عنوان مقاله [English]

Analysis of the process of changing attitudes in the two stories "The Parrot and the Merchant" and "The Grocer and the Parrot" from the Masnavi Manavi, based on Carl Hovland's theory

نویسندگان [English]

• Leila Ebrahimkhani ¹
• Reza Chehreghani ²
• Mahdi Fayyaz ³

¹ PhD student in Mystical Literature, Imam Khomeini International University

² Associate Professor, Department of Persian Language and Literature, Imam Khomeini International University, Qazvin, Iran

³ Assistant Professor, Department of Persian Language and Literature, Imam Khomeini International University

چکیده [English]

Carl Hovland's communication theory, which is of particular importance in communication sciences and social psychology due to its function in guiding public opinion, is used to analyze the process of message acceptance and audience attitude change. This theory is based on four elements: sender, receiver, message, and message context. Changing the character's attitude is a key element in fiction that contributes to the dynamics of characters, the complexity of the story, and the presentation of attractive patterns. The present study, using Hovland's approach and the descriptive-analytical method, examines the process of attitude change in the characters of the two stories, The Parrot and the Merchant and The Parrot and the Grocer from Rumi's Masnavi, in three stages of stimulation, perception, and message acceptance. In the first story, the results show that the parrot and then the merchant are persuaded and change their attitude under the influence of the multidimensional messages of the story; such as accepting voluntary death to escape from the bondage of the body and avoiding arrogance, etc. Rumi's communication and persuasive strategy in the story of the grocer and the parrot also changes the attitude of the parrot and, consequently, the audience regarding haste in comparison and judgment. The consequence of remembering the new attitude, according to Hovland's theory, will be a change and correction of the audience's behavior and its generalization in society.

کلیدواژه‌ها [English]

• Spiritual Masnawi
• Carl Howland's theory
• Attitude Change Theory
• Parrot and Merchant
• Grocer and Parrot