نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• الناز خجسته زنوزی

استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدة ادبیات، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران.

چکیده

نقد روان‌کاوانه رهیافتی برای چگونگی تأثیرگذاری و تأثیرپذیری ادبیات از سطوح ذهنی و روانی بشر به شمار می‌رود. رمان سخت‌پوست اثر ساناز اسدی، ازجمله آثار داستانی منتشرشده در سال‌های اخیر است که با وجود داشتن روایتی بدون پیچیدگی، از بن‌مایه‌ای روان‌کاوانه برخوردار است. پیرنگ اثر از زبان راوی‌ای درون‌رویداد روایت می‌شود که جنازة تازة پدرش در پی بارش بارانی سیل‌آسا از قبر بیرون آمده است و با دیدن این صحنه، تمام خاطرات تلخ سرکوب‌شدة کودکی راوی دربارة پدرش از ضمیر ناخودآگاه وی برمی‌خیزد و در جریان روایت، بی‌ثباتی و بی‌قیدی شخصیت پدر و انتقال همین الگوی رفتاری به راوی و برادرش آشکار می‌شود. پژوهش حاضر درصدد است با بهره‌گیری از رویکرد کیفی، به این پرسش‌ها پاسخ دهد که چگونه می‌توان شخصیت‌های اصلی این اثر را ازمنظر تئوری ساختار شخصیت فروید تحلیل کرد و راوی چگونه در روایت خود به‌طور ناخودآگاهانه سازوکارهای دفاعی را به کار برده است. نتایج پژوهش، حاکی از آن است که «خودِ» بالغ و متکامل در ساختار شخصیتی پدر شکل نگرفته است و عمدة رفتارهای ناشی از بی‌ثباتی وی نمایانگر غلبة «نهاد» است. از سوی دیگر، شخصیت راوی و برادرش امین در مرحلة پیشااُدیپی تثبیت شده است و آن دو نیز از خودِ بالغ، منسجم و باثبات برخوردار نیستند. لذا، روایت در این اثر براساس سازوکار روانی «سرکوب»، «واکنش وارونه» و «جابه‌جایی» شکل گرفته است. بدین‌ترتیب، گونه‌ای جبر وراثتی و اجتماعی، شخصیت ناکارآمد پدر را به فرزندان انتقال داده و نسلی بیمار و معیوب را در جامعه برجای گذاشته است.

کلیدواژه‌ها

• فروید
• ناخودآگاه
• نهاد
• خود
• سازوکارهای دفاعی
• سخت‌پوست

عنوان مقاله [English]

Rereading The Novel Tough-skinned based on Freud Defense mechanisms Theory

نویسنده [English]

• Elnaz Khojaste Zonoozi

Assistant Professor, Department of Persian language and literature, Faculty of literature, Alzahra University, Tehran, Iran.

چکیده [English]

Psychoanalytic criticism is a method of showing how literature influences and is influenced by the human mind. The Novel Tough-skinned by Sananz Asadi is published recently and has a simple narrative but a psychoanalytic theme. The plot of the story is narrated by the homodiegetic narrator. Torrential rain has brought the narrator’s father’s corns out of the grave, and upon seeing this scene, all of the narrator’s repressed memories of his father emerge from his unconscious mind. Throughout the narrative, the instability and irresponsibility of the father’s character is observed, and the audience finds out the same behavioral pattern in the narrator and his brother. This research aims to answer the questions of how the main characters of this novel can be analyzed from the perspective of Freud’s theory, and whether the narrator unconsciously uses defense mechanisms in his narrative, using qualitative research. According to the research results, the Ego hasn’t been formed in the father and his unstable behaviors are a sign of id-dominance. The character of the narrator and his brother are established in the pre-Oedipal stage and don’t have a stable Ego. The defense mechanisms like “Suppression”, “Reverse reaction”, and “Displacement” has shaped the narrative. Hereditary and social determinism has passed on the father’s dysfunctional personality to his children, leaving behind a sick and defective generation in society.

کلیدواژه‌ها [English]

• Freud
• Unconscious
• Id
• Ego
• Defense mechanisms
• Tough-skinned