نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• ایوب مرادی ¹
• هادی یوسفی ²

¹ دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

² استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

چکیده

بینامتنیت به‌عنوان یکی از شیوه‌های مطرح در نقد آثار هنری، در سالیان اخیر به‌شکل جدی مورد توجه منتقدان واقع شده است. برای این رویکرد انتقادی که بر موضوع بررسی تأثیرات آگاهانه و ناآگاهانة متون بر یکدیگر متمرکز است، روش‌ها و چهارچوب‌های مختلفی تعیین شده است. دراین‌میان ژرار ژنت با دقت و ریزبینی خاصی به تشریح گونه‌های ارتباط بینامتنی پرداخته است. او که از تعبیر ترامتنیت برای این موضوع استفاده می‌کند، انواعی همچون «سرمتنیت»، «پیرامتنیت»، «فرامتنیت»، «بینامتنیت» و «بیش‌متنیت» برای آن برشمرده است. جمشید خانیان یکی از نویسنده‌های سرشناس ادبیات کودک و نوجوان محسوب می‌شود که در انتخاب موضوع و شیوه‌های روایت آثار خود، دقت و وسواس ویژه‌ای دارد. ازهمین‌رو کمتر اثری از این نویسنده انتشار یافته که نگاه و توجه مخاطبان و منتقدان را به خود جلب نکرده باشد. او که در پژوهش‌هایش نگاه ویژه‌ای به ارتباط سینما و ادبیات دارد، در انتخاب موضوع، مضمون و شخصیت‌های برخی رمان‌هایش تحت تأثیر آثار برگزیدة سینمای ایران و جهان بوده است. پژوهش حاضر که به روش توصیفی-تحلیلی انجام شده است، در پی بررسی ارتباط بینامتنی میان دو رمان «امپراتور کوتولة سرزمین لی‌لی‌پوت» و «ادسون آرانتس دوناسیمنتو و خرگوش هیمالیایی‌اش» با دو اثر معروف سینمای جهان با نام‌های «سرنوشت شگفت‌انگیز املی پولن» و «حرامزاده‌های لعنتی» است. نتایج نشان می‌دهد که میان رمان‌های خانیان و فیلم‌های یادشده از نگاه گزینش شخصیت‌های اصلی و فرعی و کنش‌های آنان، شیوه‌های روایت‌گری، عناصر و اشیاء ارتباط وجود دارد. ارتباطی که ذیل دو گونة «بیش‌متنیت» و «سرمتنیت» قابل ارزیابی است.

کلیدواژه‌ها

• مطالعات بینارشته‌ای
• بینامتنیت
• رمان نوجوان
• سینما
• جمشید خانیان

عنوان مقاله [English]

A comparative study of the intertextual relationship between novel and cinema in the works of Jamshid Khanian (Case study of the novels "The Dwarf Emperor of Lilliput Land" and "Edson Arrants Donasimento and His Himalayan Rabbit" with " The fabulous

نویسندگان [English]

• ayoob moradi ¹
• Hadi Yousefi ²

¹ Associate Professor, Department of Persian Language and Literature, Payame Noor University, Tehran, Iran

² Assistant Professor, Department of Persian Language and Literature, Payam Noor University, Tehran, Iran.

چکیده [English]

Intertextuality as one of the methods in art criticism has been considered in recent years. For this critical approach, which seeks to examine the effects of texts on each other, various methods have been identified, the most important of which can be seen in the views of Bakhtin, Kristeva, Barthes, Genette and Rifatter. Gerard Genette, meanwhile, has carefully described the various types of intertextuality, namely "Arch textuality", "Paratextuality", "metatextuality" and "hyper textuality". Jamshid Khanian is one of the well-known writers of children and adolescent literature who pays special attention to the choice of subject and narrative methods. For this reason, his works are always considered by critics and audiences. He has researched the relationship between cinema and literature, and in choosing the subject, theme and characters of some of his novels, he has been influenced by selected works of Iranian and world cinema. This descriptive-analytical study seeks to examine the intertextual relationship between the two novels "The Dwarf Emperor of Lilliput Land" and "Edson Arants Donasimento and His Himalayan Rabbit" and two world-famous works entitled " The fabulous destiny of Amelie Poulain " and " Inglorious Basterds ". The results show that there is a relationship between Khanian's novels and the mentioned films in terms of selecting the main and sub-characters and their actions, narrative methods, elements and objects. A relationship that can be evaluated under the two types of "Arch textuality" and "hyper textuality".

کلیدواژه‌ها [English]

• Intertextuality
• hyper textuality
• Adolescent Novel
• Cinema
• Jamshid Khanian