نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• ابراهیم ظاهری عبده وند

دانشیار دانشگاه شهرکرد

چکیده

اعتماد، از موضوع‌های مهم بازتاب یافته در متون ادبی به‌ویژه کلیله‌ودمنه است که هدف در این پژوهش نیز بررسی این مسأله در این اثر، براساس دیدگاه جامعه‌شناسانی چون گیدنز، فوکویاما و پاتنام و برمبنای روش اسنادی است. یافته‌ها و نتایج پژوهش، نشان می‌دهد فضای جامعۀ مورد وصف در کلیله‌ودمنه، فضایی است که هنجارها و ارزش‌های اعتمادساز در آن دیده نمی‌شود و مخاطراتی چون ناپایداری زندگی دنیوی، بلایای طبیعی، بیماری‌ها، ضعف نهادهای سیاسی و رواج ناهنجاری‌های اخلاقی، اعتماد را تهدید می‌کنند. این نوع تهدیدات، سبب شده است تا اعتماد عقلانی در کلیله‌ودمنه برجسته شود؛ چنان‌که افراد برمبنای محاسبۀ سود و زیان، به دیگران اعتماد می‌کنند و اعتماد، امری نسبی است؛ نه اعتماد کامل به دوستان است و نه بی-اعتمادی محض به دشمنان. شعاع اعتماد نیز بیشتر محدود به شبکۀ دوستان و خویشان است؛ اما افراد دیگر نیز می‌توانند از طریق آزموده شدن وارد این شبکه‌ها شوند. برای این امر، باید به بررسی پیشینۀ زندگی افراد پرداخت و طی آزمون‌هایی، ویژگی‌های اخلاقی، اجتماعی و شخصیتی آنان را شناخت. از این نظر، افراد مورد اطمینان و اعتماد، باید افرادی دانشمندِ خردورزِ صاحب مهارت و متعهد باشند و ضمن تسلیم بودن در مقابل فرادست، برای انتقاد، به گونه‌ای عمل کنند که به دیگری توهین نشود. صفت‌های اخلاقی چون نیکی کردن، مهربانی، بخشش، توجه نداشتن به بدگویی دیگران، در جلب اعتماد فرودستان به فرادستان نقش بسیار مهمی دارد و ویژگی‌هایی چون راست‌گویی، امانت‌داری، خویشتن‌داری، حفظ اسرار و خیرخواهی، در جلب اعتماد فرادستان به فرودستان مؤثر است.

عنوان مقاله [English]

The place of trust and trust-building components in Kelileh and Demneh

نویسنده [English]

• Ebrahim zaheri abdevand

Associate Professor of Shahrekord University

چکیده [English]

Trust is amongst the important issues reflected in literary texts, especially Kelileh and Demneh. Accordingly, the present study aims at investigating this issue in the view of sociologists such as Giddens, Fukuyama, and Putnam using the documentary study method. Research findings show that the atmosphere of the society described in Kelileh and Demneh is a kind of atmosphere in which trust-building norms and values are not seen and trust is threatened by hazards such as the impermanence of worldly life, natural disasters, diseases, weakness of political institutions and the spread of moral abnormalities. Such threats have given prominence to rational trust in Kelileh and Demneh; it means that the individuals trust each other on the basis of the profit and loss computation, and trust is a relative issue such that it is neither the complete trust in friends nor pure distrust in enemies. Trust radius is confined to the network of friends and relatives. However, others can also enter these networks through examination. To this purpose, people's life history must be investigated and analyzed and their moral, social, and personality traits should be known. Therefore, the trusted and trustworthy people should be wise, skilled and committed scientists who not only surrender to the superior but also criticize in such a way to avoid offending others. Moral traits such as doing good to others, kindness, forgiveness, and not paying attention to slanderous talks of the others, play an important role in attracting the subordinates' trust in superiors, and traits such as truthfulness, trusteeship, self-control, secrecy and benevolence are effective in attracting the superiors' trust in subordinates.